Acne Vulgaris is de latijnse naam Wist u trouwens dat het woord acné komt uit het Oudgrieks en “ bloesem of knopje” betekend wat waarschijnlijk duidt op de puistjes?
Inleiding
Wel een hele leuke naam voor zo’n vervelende, pijnlijke kwaal! Wat is acné? Acne vulgaris ofwel acne of acné (mag alle twee) is de latijnse (medische) naam voor (jeugd) puistjes. Acné wordt veroorzaakt door een ontsteking van de in de huid gelegen talgklier.
Het ontstaan van acné
In de puberteit ondergaat de huid onder invloed van de hormonen heel veel veranderingen. Het gevolg hiervan is vaak dat de talgklieren op het gezicht, rug en de borst groter worden en meer en meer huidsmeer (talg of sebum) gaan maken. Bovendien wordt de talg dikker van samenstelling. Als die talgafscheiding te groot wordt gaat dit huidsmeer zich ophopen in de uitvoergang van de talklier (die uitkomen in de poriën van de huid) en dit veroorzaak een verstopping.
Die talgophoping wordt nog extra versterkt doordat de huid ook sterker gaat verhoornen waardoor deze uitgang nauwer wordt en dus ook weer sneller verstopt zal kunnen raken. Deze talgophopingen noemen we in de volksmond mee-eters en met de medische naam heten ze comedonen. Deze comedonen zien we als zwarte punten en comedonen die dieper in de huid liggen zien eruit als witte punten/bobbels.
In de talgkliertjes zitten veel bacteriën, die zich heel snel kunnen vermenigvuldigen en de talg dan kunnen veranderen in zgn. vetzuren. Door die talgophopingen en die vetzuren zet het verstopte uitgangetje van de talgklier steeds verder uit en scheurt dan uiteindelijk open. Deze irriterende stoffen komen in de huid terecht en veroorzaken dan ontstekingen. Zo komen we dan aan die ontstekingen met puistvorming.
Jeugdpuistjes (Acné vulgaris)
Heel veel jonge mensen krijgen jeugdpuistjes in de puberteit. Maar als ze door deze periode heen zijn verdwijnen die bobbels, zwarte punten (comedonen) en puistjes gelukkig weer. Alleen is het natuurlijk voor jonge mensen een hele vervelende kwaal die juist in die periode van hun leven zijn waar ze op zoek zijn naar zichzelf en het andere geslacht beginnen te ontdekken.
De kwaal is niet alleen pijnlijk maar jeukt ook en zelf vinden de jongelui dat dat ze er ook niet uitzien en worden hier extra onzeker door, iets wat de meeste pubers zo wie zo al zijn in deze periode. Dus hulp is hier geboden!
Uitwendige factoren waardoor acné zou kunnen ontstaan dan wel verergeren zijn:
In contact komen met stoffen die een verstopping van de talgklier kunnen veroorzaken dat kunnen bijv.:
Ook door sommige geneesmiddelen zowel uit- als inwendig gebruikt kunnen acné veroorzaken. – En heel soms ook al is dat wetenschappelijk niet is bewezen (maar een goed voorbeeld heeft ondergetekende al haar hele leven bij zichzelf geconstateerd) is het eten van bepaalde zaken die een verergering van acné kunnen geven. In het geval van ondergetekende was en is dat tot op heden het eten van chocolade. Mijn vader (dus ook hier erfelijk bepaald!) kreeg zelfs op zijn oude dag nog puisten van varkensvlees. Inwendige factoren het ontstaan maar soms ook wel het heftiger worden van acné kan worden beïnvloedt door:
1. erfelijke factoren (komt er in de familie bijv. bij vader of moeder acne voor
2. hormonale factoren bijv. door de puberteit, menstruatie, zwangerschap en
soms zelfs kunnen overgangsfactoren acne verergeren.
3. Gelukkig vrij zelden voorkomend enige ziekte van de geslachtsorganen
4. Stress (zeker geen onbelangrijke factor kijk maar naar pubers).
Bakerpraatjes rondom acné
Alhoewel ondergetekende, in haar jarenlange schoonheidsspecialisten praktijk dit vaak heeft gehoord en ook zelf heeft geconstateerd is het nog steeds niet wetenschappelijk bewezen dat verergering van acné te maken zou kunnen hebben met een soort allergische reactie van het lichaam op bepaald voedsel. Zoals bijv. chocolade (zie boven), patates frites, varkensvlees. Wel zeker is dat slechte hygiëne, vitaminetekort en infecties invloed op acne kunnen uitoefenen.
De ergste vorm van acné en wat er tegen te doen is
Er zijn een aantal vormen van acné.
Het voert hier te ver om ze allemaal op te noemen. Maar de meest hevige vorm is de zgn. Acné Conglobata. Deze vorm komt het meeste voor bij mannen.
Je ziet hierbij flinke ontstekingen op de schouders, de rug en de borst en natuurlijk ook op het gezicht. Een kenmerk voor deze soort acne zijn de grote onderhuidse knobbels en ontstekingen die meestal na genezing flinke littekens achterlaten. En dat is natuurlijk naast de pijnlijkheid van deze kwaal juist zo erg voor de patiënt. Want die littekens blijven een leven lang zichtbaar!
Deze vorm van acne kan nooit alleen door een huidtherapeut/schoonheidsspecialiste behandelend worden maar zal altijd onder supervisie van de huisarts of huidarts (dermatoloog)moeten plaatsvinden.
Deze zal in het algemeen o.a. antibiotica voorschrijven zoals bijv. Tetracycline voor in- of uitwendig gebruik. Hierdoor wordt een antibacteriële werking verkregen maar ook een ontstekingsremmende werking.. De arts kan ook geneesmiddelen voorschrijven in de vorm van een kuur (inwendig) maar ook voor plaatselijke behandeling in de vorm van crème of lotion.
Vaak zullen middelen worden voorgeschreven om de sterkte verhoorning van de afvoergangen van de talgkliertjes tegen te gaan.
Enige voorbeelden van dergelijke middelen zijn: Salicylzuur, Benzoylperoxide (Benzac gel, in Nederland te verkrijgen op recept in de apotheek) en vitamina A-zuur (Acid a Vit.). Deze middelen zijn eveneens verwerkt in een crème, gel of lotion.
Deze preparaten werken afschilferend op de huid zodat er geen verstoppingen meer komen en de talg dus gemakkelijker naar buiten kan. Daardoor zul je ook zien dat er veel minder proppen en/of mee-eters (comedonen) worden gevormd. Ze werken bovendien ook licht remmend op de bacteriëngroei. Een nadeel van deze bovengenoemde Benzac gel of Vit. A-zuur preparaten is dat ze vaak de huid irriteren. Vandaar ook het ook aan te raden is hiermee voorzichtig te beginnen.
Vaak worden er bij vrouwen die deze vorm van acne hebben anticonceptiepillen voorgeschreven die een gunstig effect hebben op de vermindering van de aanmaak van talg en dus acne- verminderend werken. Een voorbeeld hiervan is de Diane-35®. Dit is een licht anticonceptiepil die alleen ook hiervoor gebruikt wordt. Maar je moet er wel op bedacht zijn dat het gelijktijdig slikken van antibiotica (bijv. Tetracycline) en het gebruik van deze lichte pil de anti-conceptie werking wat kan verminderen. Dus in deze periode zul je dan eveneens andere middelen/methoden moet gebruiken om zwangerschap te voorkomen.
Dit artikel zou niet volledig zijn als ondergetekende niet Isotretinoïne (merknaam Roacccutane®) vermeld. Deze stof is verwant aan vitamine A-zuur en zorgt ervoor dat er in het lichaam geen talg meer wordt aangemaakt. Het is voor inwendig gebruik en wordt alleen voorgeschreven bij een heel ernstige acne. De behandeling is langdurig van 6 tot 8 maanden.
Tijdens deze behandeling moet er regelmatig naar het bloed worden gekeken omdat dit middel o.a. de vetstofwisseling in het lichaam kan beïnvloeden. Door dit middel krijgen veel patiënten last van droge ogen en lippen.
Er kunnen hierdoor ook ernstige bijwerkingen optreden in de zwangerschap. Dit middel kan de ongeboren vrucht beschadigen waardoor er aangeboren afwijkingen kunnen ontstaan. Daarom moet je tijdens deze periode van inname tot 3 maanden erna zeer goede anticonceptie toepassen.
Hoe lang duur behandeling van acne?
Een behandeling van acné heeft altijd wat tijd nodig. Daarom moet je jezelf een tot drie maanden de tijd geven voor er resultaat merkbaar is. En ook even vol houden en dus niet steeds naar andere middelen grijpen.
Wat kun je zelf doen?
In de zomer (en dus na lekker in de zon gezeten te hebben) merken veel acné patiënten dat in eerste instantie de huid hier erg goed op reageert door: minder puisten, en de bruinere kleur van de huid (zodat de acné en eventuele littekens minder opvallen). De normale reactie is dan lekker zonnen, zonnen, zonnen etc. etc. Maar……..hier zit een duidelijk maar aan.
De huid heeft als natuurlijke bescherming tegen de UV stralen van de zon als ook tegen de UV stralen van de zonnebank door het dikker worden van de hoornlaag. Dit is erg vervelend want hierdoor gaan de afvoergangen van de talgklieren weer dicht zitten en kan de talg moeilijk uitvloeien. Dus verstopping en weer ontsteking.
Dus wat in eerste instantie goed lijkt te helpen blijkt in tweede instantie dus een nog heftigere acné op te leveren.
Wat je in dit geval zou kunnen doen is:
Zorgen dat de hoornlaag dun blijft door het laten geven van een lysing behandeling of door zelf deze behandeling toe te passen. Dit moet persé geen peeling zijn omdat je dan door het roteren van de peeling substantie de puisten en ontstekingen open schuurt en dit zou nieuwe infecties kunnen opleveren.
De beste behandeling tegen acne Conglobata, zoals hierboven beschreven, is om deze nare kwaal grondig aan te pakken nl door te laten behandelen door:
De dermatoloog in combinatie met de schoonheidsspecialist of huidtherapeut. Bij de wat gematigdere soorten kan de schoonheidsspecialist of huidtherapeut heel goed zorgen dat er met deze kwaal heel goed te leven valt.
Het belangrijkste wat deze behandelaars kunnen doen is: DE HUID DUN HOUDEN (BIJ ACTIEVE ACNE DOOR HET TOEPASSEN VAN EEN LYSING EN BIJ EEN PASSIEVE ACNE DOOR EEN GOEDE PEELING DE HUID “SCHOON” TE HOUDEN. DAT WIL ZEGGEN HET ZOVEEL MOGELIJK VERWIJDEREN VAN “DE PUISTEN VAN DE TOEKOMST” TE WETEN DE COMEDONEN OF TALGPROPPEN.
De behandelaars kunnen het beste samen met de patient naar de beste middelen zoeken om de verzorging van deze kwaal thuis zo goed mogelijk voort te zetten.
Een behandeling van acné heeft altijd wat tijd nodig. Daarom moet je jezelf een tot drie maanden de tijd geven voor er resultaat merkbaar is. En ook even vol houden en dus niet steeds naar andere middelen grijpen.
Velen blijven hun hele leven wel meer of minder last houden van deze kwaal.
Maar blijf bedenken: Volhouden in de behandeling, want de aanhouder wint!